Termen en afkortingen fileproblemen. MaatregelenMAATREGELEN Behalve rekeningrijden, carpoolen, weguitbreidingen, een streng parkeerbeleid, enzovoorts zijn nog tal van maatregelen genomen of in voorbereiding die kunnen bijdragen aan verkleining van de files. Een overzicht: Inhaalverbod vrachtauto's Op 29 wegvakken, verdeeld over negen rijkswegen, geldt sinds juni 1997 een inhaalverbod voor vrachtauto's. Samen beslaan deze wegvakken ongeveer vijftien procent van het hoofdwegennet. Het inhaalverbod is ingevoerd op de weggedeelten die het drukst zijn, dat wil zeggen dat er een bezetting is van 60 procent of meer, bij hellingen en op wegen met maar twee rijstroken. Het verbod is ingevoerd nadat een proef op de A16 in Noord-Brabant tussen de Moerdijkbrug en de Belgische grens uitwees dat de wegcapaciteit er beter door werd benut. Een vrachtauto die inhaalt neemt langdurig de linkerrijstrook in beslag en vergroot daardoor de kans op een file. Berekeningen van het ministerie van Verkeer en Waterstaat hebben uitgewezen dat waar het inhaalverbod voor vrachtauto's geldt, de files gemiddeld bijna een kwartier korter duren. Het inhaalverbod is daarom niet permanent van kracht, maar speciaal in de spitsuren: in de Randstad van 7 tot 10 en van 15 tot 19 uur en daarbuiten van 7 tot 9 en van 16 tot 18 uur. Een onderzoek is gaande naar uitbreiding van het aantal weggedeelten met een inhaalverbod voor vrachtauto's en ook naar de mogelijkheid dit verbod 'dynamisch' in te stellen: niet op vooraf bepaalde uren, maar op de momenten dat het verkeersaanbod er om vraagt. Accijnzen De accijnzen op benzine en andere autobrandstof zijn de laatste jaren herhaaldelijk verhoogd. In 1997 bijvoorbeeld ging de accijns op benzine met 13,5 cent omhoog. De achterliggende gedachte was 'variabilisatie' . Door een gelijktijdige verlaging van de motorrijtuigenbelasting werd het autorijden niet duurder, maar wel voor degenen die vaak van hun voertuig gebruikmaken. Zo zouden automobilisten worden gestimuleerd minder te gaan rijden. Het omslagpunt bij de laatste verhoging lag voor de benzinerijder op 1.000 liter per jaar; wie meer tankte ging er door de variabilisatie op achteruit, wie minder tankte, werd er financieel beter van. Volgens sommige prognoses leidt deze variabilisatie in vier jaar tot een vermindering van het aantal autokilometers met 1,5 procent, ofwel 2,8 miljard kilometer per jaar, en een vermindering van de files met 9 procent. Op dit momenten lijken de mogelijkheden uitgeput om de accijnzen in Nederland nog verder te verhogen. Het verschil met de benzineprijs in de buurlanden is te groot geworden, waardoor menige Nederlander over de grens tankt. Het kabinet heeft dat erkend. Uit het regeerakkoord valt op te maken dat accijnsverhogingen alleen nog zullen worden doorgevoerd als Duitsland en België daartoe ook besluiten. Bovendien zal bij die gelegenheid het verschil met de prijs in Duitsland worden verkleind. De accijnzen zullen de komende jaren wel met de inflatie blijven stijgen, zoals ook in de afgelopen kabinetsperiode al gebeurde. Maximumsnelheid Te grote snelheidsverschillen zijn een van de oorzaken van files. Het nieuwe kabinet heeft het voornemen het maximum van 100 kilometer, dat nu voornamelijk in de buurt van de steden geldt, op alle snelwegen in de Randstad in te stellen. Althans, in de periode van zeven uur 's ochtends tot zeven uur 's avonds. In de andere uren wordt het maximum 120 kilometer tenzij om redenen van veiligheid of geluidshinder anders wordt beslist. Buiten de Randstad geldt overal 24 uur lang 120 kilometer als maximum, maar ook hier zijn, opnieuw wegens verkeersveiligheid dan wel geluidsoverlast, uitzonderingen mogelijk. Voorzover deze snelheidsmaatregelen tot minder ongelukken leiden, leveren ze ook daardoor een bijdrage aan het terugdringen van (incidentele) files. Het is nog niet duidelijk wanneer de nieuwe maxima van kracht worden. Spitsstroken Bij sommige wegen mag de vluchtstrook in de spits door het verkeer worden gebruikt. Hiermee is geëxperimenteerd op onder meer de A28 tussen Zeist en Utrecht. Daar bleek dat de spitsstrook niet veel extra verkeer aantrok en de komst van de dagelijkse file met tien minuten uitstelde. Een steekproef onder de weggebruikers wees uit dat 85 procent positief oordeelde over de spitsstrook. Meer van zulke spitsstroken zijn op komst. Het bureau DHV Milieu en Infrastructuur is onlangs na onderzoek tot de conclusie gekomen dat in elk geval drie wegvakken die toch al verbreed zullen worden in aanmerking kunnen komen: Bussum-Blaricum (A1), Maarn-Driebergen (A12) en Driebergen-Bunnik (A12). Een besluit hierover is nog niet genomen. Rijkswaterstaat studeert op meer mogelijkheden om de indeling van wegen flexibeler te maken, waardoor het aantal rijstroken zonder gebruik van de vluchtstrook in korte tijd van twee op drie kan worden gebracht. Betaalstroken Tegenstanders van rekeningrijden, zoals BOVAG, RAI, ANWB en VNO-NCW, zijn wel voor het alternatief van de betaalstroken. Dit houdt in dat weggebruikers betalen voor het exclusieve gebruik van een bepaald weggedeelte. De automobilist heeft dan de keuze 'gratis' in de file te staan of tegen betaling vlot door te stromen. Kansloos is deze suggestie niet; het ministerie onderzoekt de mogelijkheden om te experimenteren met betaalstroken; Rotterdam wil eventueel zo het verkeer van en naar de haven meer ruimte bieden. Openbaar vervoer Aan plannen of besluiten om het openbaar vervoer te verbeteren geen gebrek. De Betuwelijn voor het goederenvervoer, hogesnelheidslijnen voor het personenvervoer, een light-railsysteem in de Randstad en nog veel meer. Maar in de strijd tegen de files wordt in de prognoses van het ministerie het openbaar vervoer geen grote rol toebedeeld, uitgezonderd op specifieke plaatsen, zoals bijvoorbeeld het traject tussen Amsterdam en Utrecht. In het algemeen is de uitbreiding van het openbaar vervoer vooral nodig om de groei van de mobiliteit op te vangen. Telewerken Wie een kantoorbaan heeft en thuis de beschikking krijgt over computer, faxmodem en telefoon, hoeft de deur niet uit en de file niet in. Naar verwachting telt Nederland in 2000 ongeveer 400.000 telewerkers. De Directie Noord van Rijkswaterstaat, waarvan de hoofdvestiging in Leeuwarden zit, heeft zelf het voorbeeld gegeven. In principe twee dagen per week mogen de medewerkers thuis of in een 'satellietkantoor' in Haren en Assen werken. De andere twee dagen moeten ze wel op het kantoor doorbrengen, om de band met het werk en de collega's niet te verliezen of om te vergaderen. Zestig telewerkers bij deze directie rijden dankzij telewerken samen per week 5.000 autokilometers minder. Goederenvervoer Het Platform Stedelijke Distributie, waarin de overheid, de transportsector en andere betrokken organisaties samenwerken, werkt aan projecten in binnensteden die voor efficiënter goederenvervoer moeten zorgen en zo de verkeersdruk op de steden verminderen. Zo moet er een systeem worden ontwikkeld waardoor het minder vaak voorkomt dat vrachtauto's maar half beladen de weg opgaan, bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat er één auto rijdt voor alle winkelketens in dezelfde straat. De komende twee jaar moet duidelijk worden welke projecten goed werken. Het is de bedoeling dat voor vrachtauto's op het hoofdwegennet in het bijzonder bij de grote steden aparte stroken komen die door een beperking van het aantal op- en afritten niet voor het verkeer uit de regio toegankelijk zijn. |