Volkskrant 15 maart 2002

Hoe drukker de weg, hoe meer de automobilist moet gaan betalen. Na de proef met het spits¿tarief, die in 2002 begint, wacht de automobilist acht jaar later een 'druktetarief'. Deze heffing is gekoppeld aan de drukte op delen van de snelweg, ook buiten de Randstad.

In 1998 presenteerde Netelenbos ambitieuze plannen om de file te bestrijden. Donderdag schoot de Kamer de laatste franjes weg. Het verzet was te groot. 'De minister zit gevangen in het paarse compromis.' Twee proeven met betaalstroken op bestaande rijkswegen en de mogelijkheid tol te heffen op nieuwe wegen, die eventueel met financiële hulp van het bedrijfsleven worden aangelegd. Dat is wat de Tweede Kamer donderdag overliet van de ambitie van minister Netelenbos van Verkeer om automobilisten te laten rekeningrijden op drukke wegen in de Randstad. 'De minister is de gevangene geworden van het paarse compromis', concludeerde GroenLinks-Kamerlid Van der Steenhoven tijdens de finale van het debat over de stagnerende mobiliteit op de Nederlandse wegen. 'Met als gevolg dat er vier jaar niets aan de files is gebeurd.' Het was inderdaad een veelbelovend pakket dat de coalitiepartners van Paars in 1998 aan Netelenbos meegaven om de files te bestrijden: rekeningrijden in de Randstad, forse investeringen in openbaar vervoer, in lightrail, en in wegen. En de verlaging van de maximumsnelheid op snelwegen naar 100 kilometer per uur. Twee jaar later brak Paars het regeerakkoord open. De VVD slikte het rekeningrijden alleen als proef en eiste dat er ook betaalstroken en tolwegen zouden worden aangelegd. PvdA en D66 wilden in ruil daarvoor forse investeringen in het openbaar vervoer en een snelle verbinding tussen de grote steden: het Rondje Randstad. Van het 'evenwichtig pakket', zoals Netelenbos het destijds noemde, was gisteren weinig meer over. De proef met het rekeningrijden werd vorig jaar onder grote maatschappelijke druk al afgeblazen. Ook politiek was er weinig draagvlak meer voor. Behalve de VVD wilde ook de PvdA niet aan de onpopulaire tolpoorten, zo vlak voor de verkiezingen. De kilometerheffing, vooralsnog niet variabel naar plaats en tijd, kwam er voor in de plaats.

Maar ook daarover ging het gisteren in de Kamer niet. Netelenbos wil de kilometerheffing niet meer verdedigen. Ze maakte er een aparte wet voor waarover het volgende kabinet mag oordelen. De Raad van State uitte inmiddels tal van juridische bezwaren tegen de wet. Resten de betaalstroken en de tolwegen. Want voor het Rondje Randstad wil Netelenbos geen geld reserveren. En over de geldbedragen die de stedelijke regio's krijgen in ruil voor de proef met het rekeningrijden die niet doorgaat, beslissen die regio's zelf. D66 en PvdA voelden aankomen dat zij vrijwel met lege handen zouden komen te staan. 'De kans is groot dat we straks wel betaalstroken en tolwegen krijgen, maar de kilometerheffing en het Rondje Randstad er nooit zullen komen', stelde D66-Kamerlid Giskes vast. Ze koos voor de aanval. Giskes eist 5 miljard euro voor het Rondje Randstad. Verder wil ze dat in de wet voor de betaalstroken en tolwegen ook wordt vastgelegd dat op termijn kilometerheffing wordt ingevoerd. PvdA'er Van Heemst steunde haar, net als de ChristenUnie en de SP. 'Zo is er weer enige samenhang tussen één en ander', aldus Van Heemst. In zijn afkeer van de betaalstroken bediende Van Heemst zich van dezelfde trucs als VVD'er Hofstra in zijn strijd tegen het rekeningrijden. 'Ik wil eerst wel eens weten hoeveel beter het verkeer zal doorstromen voordat we de betaalstroken aanleggen. Als dat minder is dan 30 procent heeft het weinig zin.' Hofstra, die het wettelijk vastleggen van de invoering van kilometerheffing afdeed als 'broddelwerk', stelde zonder schaamte tal van eisen aan de invoering van de betaalstroken en de tolwegen, waar hij een jaar geleden zelf om had gevraagd. 'Er moet een gratis alternatieve route zijn als er betaalstroken en tolwegen worden ingevoerd. En de prijs per kilometer tol mag niet meer dan 15 eurocent bedragen'. Ook wil hij dat hetzelfde betaalsysteem wordt ingevoerd voor alle soorten betaald rijden, ook de toekomstige kilometerheffing. Het CDA koos opnieuw de kant van de VVD. CDA-Kamerlid Eurlings stelde een extra eis: 'Betaalstroken mogen nooit op bestaand asfalt worden aangelegd. Daar heeft de automobilist immers al als belastingbetaler voor betaald.'

Copyright: de Volkskrant