Onderwerp: FW: GP-I&M - Antwoord op vragen van het lid Smaling over ernstige klachten van bewoners door de 
aanleg van extra rijstroken en een tunnel op de A9 (Gaasperdammerweg) in Amsterdam


Geachte voorzitter,

Hierbij beantwoord ik vragen van het lid Smaling (SP) over ernstige klachten van bewoners door de aanleg 
van extra rijstroken en een tunnel op de A9 (Gaasperdammerweg) in Amsterdam. Deze vragen heb ik ontvangen op
20 september 2016.


Vraag 1

Bent u bekend met de ernstige gevolgen voor buurtbewoners van de aanleg van een tunnel op de Gaasperdammerweg 
in Amsterdam? [1] Bent u bereid samen met de bewoners een samenhangend plan te maken met als doel op korte termijn 
de ernstige geluidsoverlast voor bewoners te verminderen, de achteruitgang van het leefklimaat in omringende buurten 
te stoppen, andere overlast te beperken, de schade voor bewoners volledig te compenseren en gezondheidsklachten 
als gevolg van de werkzaamheden serieus te onderzoeken? Zo ja, op welke termijn kunt u dat plan presenteren? 
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 1

Ja, in het AO MIRT 23 juni 2016 hebben wij deze hinder besproken. Naar aanleiding daarvan heb ik mij verdiept 
in de hinder van de werkzaamheden en de maatregelen die genomen zijn om deze hinder te beperken. Mijn beeld is 
dat de hinder voor de omwonenden fors is, maar dat Rijkswaterstaat en de aannemerscombinatie in samenspraak met 
de bewoners zich maximaal inzetten de hinder te beperken. 

In september 2015 is gestart met langdurige, aaneengesloten funderingswerkzaamheden. Deze periode loopt door 
tot en met maart 2017. De werkzaamheden aan de tunnel en de inrichting van de openbare ruimte op, en naast, 
de tunnel lopen door tot en met 2021. Vooral voor bewoners van de naast het werkterrein gelegen huizen vormen 
de bouwwerkzaamheden bij tijd en wijle een zware last.

Rijkswaterstaat en de aannemerscombinatie hebben veel contact met bewoners, monitoren intensief hoe het met de 
bewoners gaat en bespreken regelmatig de aanpak van de hinder met vertegenwoordigers van de diverse wijken. 
Er is een samenhangend plan waarin tal van maatregelen zijn opgenomen om de hinder zoveel mogelijk te beperken. 
Bijvoorbeeld:

        Veel van de oorspronkelijk nachtelijke graafwerkzaamheden worden overdag uitgevoerd;

        Om trillinghinder van het inbrengen van de 1.800 damwanden te verminderen, is de grond dit voorjaar 
        voorgewoeld en voorgeboord. Dit is een methode waarbij harde zandlagen in de grond losgemaakt worden 
        en het in de grond aanwezige puin kapot wordt gemalen. Het aantal trillingen wordt hierdoor verminderd.

        De heipalen worden geheid met een geluid reducerende mantel. Dit is de meest stille, beschikbare techniek. 
        Die mantel reduceert het geluid met 5 tot 8 dB(A) of te wel met meer dan de helft.

Een deel van de maatregelen is genomen naar aanleiding van wensen en klachten van omwonenden.

Vraag 2

Deelt u de mening dat bouwwerkzaamheden in principe niet ‘s nachts plaats moeten vinden en dat werkzaamheden 
in de avond en in de weekenden tot een absoluut minimum beperkt moeten worden? Hoe vaak is er sinds het begin 
van de werkzaamheden aan de Gaasperdammerweg ’s avonds, ’s nachts en op zaterdag en op zondag gewerkt?


Antwoord 2

Ja, ik deel de mening dat bouwwerkzaamheden in principe niet ‘s nachts plaats moeten vinden. Alleen werkzaamheden 
die overdag niet kunnen worden uitgevoerd, worden ’s avonds, ’s nachts of op zondag uitgevoerd. Dit zijn werkzaamheden 
aan of direct naast de snelweg, het treinspoor of het metrospoor. Omdat voor deze werkzaamheden sporen of rijstroken 
afgesloten moeten worden, worden ze vaak alleen toegestaan als het rustig is op het spoor of de weg, 
dus in het weekend of ’s nachts. Ook de veiligheid van de werknemers en van de gebruikers van de (spoor)weg 
is hierbij gebaat.

In 2015 is er gedurende meerdere nachten aan de kruising met de spoorlijn Amsterdam – Utrecht en de metrolijn 
Gaasperplas gewerkt om te voorkomen dat deze infrastructuur lange tijd gestremd moest worden.

Werkzaamheden die veel geluidsoverlast met zich mee brengen zoals heien en het intrillen van damwanden 
worden sinds begin dit jaar alleen nog overdag uitgevoerd. Werkzaamheden die nu nog in de nacht plaats vinden 
zijn onder meer het aanvoeren van materiaal. Het gaan hierbij om transporten die vanuit veiligheidsoverwegingen 
overdag niet via de openbare wegen in dit gebied plaats mogen vinden. Dit soort transporten vindt tot volgend 
jaar zomer nagenoeg elke nacht plaats.


Vraag 3

Bent u van mening dat de financiële regeling voor wijkbewoners - waarmee zij gedurende de bouwwerkzaamheden 
tijdelijk op een andere plaats kunnen wonen - voldoende is? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 3

Ja, ik ben van mening dat de financiële regeling voor wijkbewoners voldoende is. De hoogte van de vergoeding kan 
per huishouden verschillen. Deze wordt onder andere bepaald door de gezinssamenstelling.


Vraag 4

Is het waar dat er slechts aan enkele bewoners een compensatiebedrag is uitgekeerd en aan anderen niet? 
Op grond van welke criteria, uitganspunten en feiten zijn er verschillen ontstaan in de uitgekeerde bedragen? 
Hoeveel mensen hebben een compensatie uitgekeerd gekregen en kunt u aangeven over welke bedragen dat ging?

Antwoord 4

Met betrekking tot nadeelcompensatie zijn er momenteel 8 schadeclaims ingediend. Deze zijn nog in behandeling. 
Er zijn nog geen compensatiebedragen uitgekeerd. Omwonenden die menen recht te hebben op een schadevergoeding 
vanwege de overlast die door het project wordt veroorzaakt kunnen op grond van de Beleidsregel nadeelcompensatie 
Infrastructuur en Milieu 2014 een claim indienen. De claims worden beoordeeld door een onafhankelijke commissie. 
Uitspraken door deze commissie worden door Rijkswaterstaat overgenomen. In de Regeling ligt vast welke procedure 
gevolgd wordt bij het afhandelen van verzoeken om nadeelcompensatie en planschade. Ook geeft de Regeling de 
criteria aan waaraan getoetst wordt om na te gaan of de benadeelde recht heeft op een tegemoetkoming in de schade. 
 

Vraag 5

Deelt u de mening dat schade aan woningen altijd volledig vergoed moeten worden? Zijn er gevallen waar minder 
dan 100% schadevergoeding wordt uitgekeerd? Zo ja, hoeveel gevallen betreft dat en welke percentages zijn er 
uitgekeerd? Waarom is er niet 100% uitgekeerd? Bent u bereid een aangepaste schadeprocedure te starten, die 
bewoners versneld duidelijkheid geeft over mogelijke schade en compensatie? Kunt u aangeven waarom (niet)?

Antwoord 5

Schade aan woningen wordt vergoed indien er een causaal verband is tussen de werkzaamheden en de schade. 
De bewijslast ligt aan de kant van het Rijk waarbij Rijkswaterstaat een bouwkundig adviesbureau heeft ingehuurd 
om de causaliteit vast te stellen. Voor aanvang van de werkzaamheden zijn bij ruim 1250 woningen 0-metingen 
verricht waarbij de bouwkundige staat van de woning is opgenomen. Na afloop van de heiwerkzaamheden wordt een 
1-meting verricht. Het herstellen van schade die na de 0-meting is ontstaan wordt vergoed indien er een causaal 
verband is vastgesteld tussen de schade en de werkzaamheden. Deze 1-meting zal vanaf dit najaar plaatsvinden.

Het is niet in belang van de bewoners om, zolang de funderingswerkzaamheden plaatsvinden, schades af te handelen. 
Uitzondering is als er bijvoorbeeld sprake is van een lekkage. In dat geval wordt de schade onmiddellijk hersteld, 
ongeacht of er een causaal verband is tussen de uitgevoerde werkzaamheden en de schade die is ontstaan. Dit betekent 
niet dat Rijkswaterstaat op dat moment aansprakelijkheid erkent voor de betreffende schade, maar uit coulance. 
De schade wordt hersteld in het kader van beperking van overlast en hinder.

Ik ben bereid om dit jaar reeds te starten met het afhandelen van de schadeclaims in de wijken gelegen naast die 
delen van de tunnel waarvan de funderingswerkzaamheden dit jaar reeds worden afgerond. Ik zal mij voorts inspannen 
om bewoners versneld duidelijkheid te geven over mogelijke compensatie.

 
Vraag 6

In hoeverre worden schaderegelingen naar uw mening snel genoeg afgehandeld? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 6

Zie antwoord bij vraag 5

 

Vraag 7

Weet u of er gevallen bekend zijn dat niet alle schade is vergoed? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 7

Ja, bij bouwschade is dit voorgekomen. Op het moment dat geconstateerd wordt dat er geen causaal verband is 
tussen de werkzaamheden en de bouwschade, wordt niet alle bouwschade vergoed. Zie ook antwoord vraag 5.


Vraag 8

Bent u bereid u een second opinion door een onafhankelijk en gezaghebbend instituut door te voeren bij schade 
die eerder is vastgesteld?

Antwoord 8

Dit wordt reeds aangeboden. Bewoners kunnen een second opinion door een onafhankelijk bureau laten verrichten. 
De bewoners zijn hier tijdens informatieavonden over geïnformeerd.
 

Vraag 9

Bent u bereid om - op korte termijn - te onderzoeken of er een compensatie van schade kan plaatsvinden parallel 
aan de schadeafhandeling bij de Amsterdamse Noord-Zuidlijn, waarbij de compensatie direct wordt bepaald op 
basis van wat de bewoners opgeven?


Antwoord 9

Naar aanleiding van gesprekken met bewoners is de werkwijze van de Noord/Zuidlijn deels gekopieerd. Dit houdt 
in dat reparatie van kleine schades die sinds de aanvang van de werkzaamheden zijn ontstaan, worden vergoed 
zonder naar causaliteit te kijken. Wanneer bijvoorbeeld bij de bouwkundige eindopname, na afloop van de 
funderingswerkzaamheden aan de tunnel, wordt geconstateerd dat er sprake is van een gebrek dat er bij de 0-opname 
nog niet zat, dan gaat Rijkswaterstaat er vanuit dat dit gebrek het gevolg is van de werkzaamheden.

Dit geldt alleen voor schades waarbij het herstellen van de schade minder kost dan het aantonen van het 
causale verband. Als evident is dat de schade in een individueel geval niet door de werkzaamheden is veroorzaakt, 
dan gaat Rijkswaterstaat niet tot reparatie of compensatie over.

De schade zal waar mogelijk worden gerepareerd nadat de bouwwerkzaamheden achter de rug zijn om te voorkomen 
dat er mogelijk meerdere keren reparatiewerkzaamheden moeten worden uitgevoerd.


Vraag 10

Wat zijn de gemeten maximum geluidsniveaus van de bouwwerkzaamheden aan de Gaasperdammerweg? Hoe en door wie 
zijn deze gemeten? Zijn deze metingen te allen tijde betrouwbaar? Hoe vaak is de kritische grens gepasseerd? 
Welke maatregelen zijn genomen toen dat gebeurde?

Antwoord 10

Bij 15 woningen is deze zomer gedurende twee dagen sprake geweest van een geluidsbelasting van meer dan 
80dB op de gevel. Op 11 en 24 augustus was sprake van 83 dB op de gevel. Aan de bewoners van 4 straten bij 
dit meetpunt is gedurende die periode verblijf elders aangeboden.

Er wordt gemeten door een gecertificeerd onderzoeksbureau in opdracht van de aannemerscombinatie. Op een 
zevental woningen is een geluidmeter geplaatst. Deze 7 meetlocaties zijn in overleg met het bevoegd gezag 
(Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied) vastgesteld. Deze locaties bevinden zich op gevels van woningen die 
zich het dichtst bij de geluidsbron bevinden. Gedurende 24 uur per dag, 7 dagen in de week meten de geluidsmeters 
de geluidsbelasting op de gevels van deze woningen. Om de betrouwbaarheid te garanderen worden de geluidsmeters 
jaarlijks gekalibreerd door een geautoriseerd bureau.

Door het onderzoeksbureau worden de geluidsniveaus continue gemeten en beoordeeld. Bij een overschrijding 
van de geluidsnorm ter plaatse van één van de geluidsmonitoringsstations of een (dreigende ) overschrijding 
van de maximale blootstellingsduur stelt het bureau de aannemerscombinatie direct op de hoogte.

In 2015 zijn op één meetpunt gedurende één nacht en twee weekenden de verleende geluidswaarden overschreden. 
De overschrijdingen werden veroorzaakt door nachtwerkzaamheden aan de metrokruising. De eerste overschrijding 
was op basis van de prognoses niet voorzien. De daarop volgende overschrijdingen tijdens de genoemde weekenden wel. 
Omwonenden is voor deze nachten verblijf elders aangeboden.

In 2016 zijn op één meetpunt gedurende drie dagen de waarden uit de door het bevoegd gezag verleende 
geluidsontheffing overschreden. Alle drie deze overschrijdingen werden veroorzaakt door werkzaamheden met damwanden.

Tijdens de overschrijding zijn de volgende maatregelen genomen:

•          Elke half uur monitoring door het gecertifieerd bureau en aannemerscombinatie;

•          Intensieve terugkoppeling over de geluidsproducties naar de Omgevingsdienst tijdens overschrijdingen.

Naar aanleiding van de overschrijding is besloten om de damwanden in te trillen tussen 08:00 en 18:00 uur in plaats 
van tussen 07:00 en 19:00 uur.


Vraag 11

Kunt u aangeven waarom niet is gekozen voor stille heitechniek?

Antwoord 11

Er is gekozen voor het heien van vibropalen met een stelling die van een geluidsreducerende mantel is voorzien. 
Een andere techniek is, gezien de vele factoren waar in dit gebied rekening mee dient te worden gehouden, niet mogelijk. 
Een van die factoren betreft de grote hoeveelheid puin (173.000 m3) die zich in het grondlichaam van de A9 bevindt. 
Een andere factor van belang is de invloed op de waterhuishouding. Essentieel voordeel van vibropalen is het 
hoge draagvermogen, waarmee het aantal palen onder de tunnelwanden tot een absoluut minimum kan worden beperkt, 
met de kortst mogelijke uitvoeringsduur. Hiermee wordt de periode met overlast behoorlijk verkort.  

 

Vraag 12

Bent u bereid en in staat een klachtenmeldpunt in te stellen, waarmee naar aanleiding van klachten van bewoners 
direct wordt ingegrepen, ook als deze meldingen buiten kantooruren of ’s nachts worden gemaakt?

Antwoord 12

Er is een klachtennummer dat 24 uur per dag bereikbaar is. Dit nummer staat vermeld in de bouwbrieven die 
regelmatig huis aan huis worden verspreid. Klachten van bewoners over (onvermijdbare) overlast die na kantooruren 
binnen komen, worden niet direct behandeld. Die klachten worden de volgende werkdag in behandeling genomen. 
Bij een calamiteit wordt uiteraard wel direct gehandeld.

Rijkswaterstaat heeft veelal persoonlijk contact hierover met bewoners.


Vraag 13

Klopt het dat door het werken met gemiddelde geluidsniveaus de bouwer veelal blijft binnen de toegestane 
geluidsniveaus van de ontheffingen van de Algemene Plaatselijke Verordening en van het bouwbesluit, terwijl 
door de pieken in het geluidsniveau de overlast voor bewoners soms ondraaglijk hoog is? 
Klopt het dat laagfrequente tonen niet worden gemeten? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 13

Wat draaglijk en ondraaglijk is, is persoonsafhankelijk. Het bevoegd gezag verleent de geluidsontheffingen 
en toetst deze op basis van de vigerende wet- en regelgeving: het Bouwbesluit. Het Bouwbesluit gaat uit van 
gemiddelde geluidsniveaus. De laagfrequente tonen worden gemeten, volgens de Handleiding Rekenen en Meten 
Industrielawaai (HMRI). De werkwijze die bij de A9 Gaasperdammerweg wordt gehanteerd wijkt daarmee niet af 
van de werkwijze zoals die bij andere projecten in Nederland wordt gehanteerd.
 

Hoogachtend,

DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU,

mw. drs. M.H. Schultz van Haegen