|
Trouw, natuur & milieu - en Lezersreacties op de smerige Nederlandse luchten Soms kan een artikel interessant materiaal opleveren Bron Trouw Maandag, 10 Jan 2005 door Joep Engels De Nederlandse lucht is ziekmakend Jaarlijks sterven meer dan 4000 mensen door de vervuiling. Grootste boosdoener: de auto. In 2010 worden strenge Europese normen van kracht, maar Nederland gaat die niet halen. Het kabinet wil uitstel. Onverstandig, vindt de milieubeweging. Dat was even schrikken. Een tijdje terug toonden satellieten beelden van een mooie, groenblauwe wereld met enkele vervaarlijk ogende rode vlekken. Vlekken die een smerige lucht moesten verbeelden. New York lag onder zo'n vlek. Delen van China waren ermee bedekt, net als de Po-vlakte. En ook Nederland mocht zich volgens de berichten tot de gebieden met de meest vervuilde lucht in de wereld rekenen. Deskundigen haalden hun schouders op. Oud nieuws, was het commentaar. We weten al sinds jaar en dag dat de lucht boven Nederland niet schoon is. Het is een dichtbevolkt land, met druk verkeer, een grote haven en veel industrie, dat ligt in de zeer vervuilde driehoek Londen-Parijs-Ruhrgebied. Op de keper beschouwd: het is wel eens erger geweest. Als die satellietbeelden al nieuws waren, dan was dat nieuws: de lucht boven Nederland is de afgelopen decennia een stuk schoner geworden. Bovendien zagen de vlekken er wel dreigend rood uit, maar waren ze geen goede maat voor vuile lucht. Luchtvervuiling, dat is roet, stof, ozon of zwaveldamp. De satelliet had stikstofdioxide gemeten. Ook geen lekker luchtje, maar nou niet direct de grootste bedreiger van de volksgezondheid of het milieu. En zo waren er wel meer kanttekeningen bij de satellietbeelden te plaatsen. En toch blijft dat beeld van die rode vlek boven Nederland hangen. Is de Nederlandse lucht nu sterk vervuild, of valt het wel mee? Ronald Albers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) neemt even de tijd en antwoordt dan bedachtzaam: ,,Ja, de lucht is hier vuil. Niet zo vuil als in sommige grote Zuid-Europese steden of in enkele ontwikkelingslanden, maar we overschrijden Europese normen en veel mensen hebben gezondheidsklachten door de slechte luchtkwaliteit.'' Ad van den Biggelaar, tot voor kort directeur van de Stichting Natuur en Milieu, is stelliger: ,De lucht is hier smerig. Natuurlijk, het was dertig jaar geleden veel erger, maar wereldwijd zit Nederland bij de slechtste jongens van de klas.'' Wetenschappelijke studies lijken hem gelijk te geven. Jaarlijks sterven in Nederland vier- à vijfduizend mensen vroegtijdig door de luchtverontreiniging. In heel Europa zijn het er overigens zo'n 200000 per jaar. Dat is een veelvoud van de slachtoffers van verkeersongelukken. Veel automobilisten beseffen niet dat hun uitlaat een groter gevaar vormt dan hun bumper. Het zijn wel cijfers die met enige voorzichtigheid moeten worden gehanteerd. De mensen die overlijden door de slechte lucht hebben over het algemeen al gezondheidsproblemen: het is geen dwarsdoorsnede van de bevolking. Maar er zijn meer cijfers die de ernst van het probleem onderstrepen. Utrechtse onderzoekers toonden twee jaar geleden aan dat het wonen langs een drukke weg de kans op overlijden door een hart- of longziekte verdubbelt. Daarnaast worden vele Nederlanders in hun functioneren belemmerd door benauwdheid of andere gezondheidsproblemen, veroorzaakt door de luchtvervuiling. Het aantal overledenen is het spreekwoordelijke topje van de ijsberg, schreef het RIVM vorig jaar in zijn Milieubalans. Vriend en vijand zijn het over één ding eens: het autoverkeer levert in Nederland de belangrijkste bijdrage voor de luchtverontreiniging. De lucht is de afgelopen decennia weliswaar een stuk schoner geworden -de uitstoot van zwavel en grote roetdeeltjes is bijvoorbeeld op alle fronten drastisch teruggedrongen- maar er zijn nog twee problematische vervuilers over: stikstofdioxide (NO2) en de sterk toegenomen hoeveelheid fijn stof. Voor deze twee vervuilende stoffen overschrijdt Nederland de normen en van beide is de (vracht)auto de grootste bron. Nu heeft Nederland in Europees verband afgesproken om in 2010 strengere normen te gaan invoeren. De uitstoot van NO2 moet flink omlaag, net als de toegestane concentraties NO2 en fijn stof in de lucht. Er is één probleem: Nederland gaat die normen bij lange na niet halen. Dat geeft weer twee nadelige gevolgen. Als de normen in 2010 niet zijn gehaald, zou Nederland volgens de Europese afspraken snelwegen moeten overkappen of de bebouwing langs deze wegen moeten afbreken. Om een indruk te geven van de omvang van dit probleem: in 2002 werden de normen voor NO2 langs 1800 kilometer weg overschreden en werden 300000 mensen aan te hoge doses blootgesteld; in 2003 zelfs 650000. Daarnaast moeten nieuwbouwplannen nu al aan de normen van 2010 worden getoetst. De Raad van State heeft onlangs het voornemen om de A2 bij Vught te verbreden (eigenlijk om van de vluchtstrook een spitsstrook te maken) naar de prullenbak verwezen omdat het plan niet aan de nieuwe luchtnormen was getoetst. Verkeer en Waterstaat strijdt nu met de Raad over de vraag of het hier om een nieuw project gaat of om een bestaand (bestaande projecten hoeven pas in 2010 aan de normen te voldoen). Alleen die discussie geeft al aan dat de normen zullen gaan wringen. ,,Zelfs met draconische maatregelen kan de norm voor fijn stof niet worden gehaald en om in 2010 overal aan de NO2-norm te voldoen zou een investering van miljarden nodig zijn'', schreef staatssecretaris Van Geel van milieu onlangs aan de Tweede Kamer. ,,Het kan niet de bedoeling zijn van de EU-richtlijn dat Nederland op slot gaat.'' Deze problemen spelen overal in Europa en volgens het milieuministerie laten andere EU-landen het ultimatum op zich af komen. De richtlijn wordt komende zomer geëvalueerd maar als het aan Van Geel ligt, worden de normen voor bestaande situaties pas in 2015 ingevoerd. ,,Volkomen ongewenst'', reageert Van den Biggelaar. ,,De Europese Unie is toch niet voor niets met deze richtlijn gekomen. Er zijn nu allerlei maatregelen te nemen. En dan zullen er in 2010 nog wel probleemsituaties overblijven, maar dan moeten we dáár naar kijken. Nederland hoeft niet op slot; dat is demagogie. Dan kan ik ook zeggen dat uitstel tot 2015 Nederland onleefbaar maakt.'' Het ministerie van Van Geel heeft het effect van allerlei reeds ingezette en voorgenomen maatregelen geïnventariseerd. Dat is geen vrolijk stemmend lijstje. De effecten van fiscale prikkels of maatregelen, zoals het stimuleren van roetfilters voor diesels, zijn onvoldoende en vaak pas ergens achter de komma terug te vinden. Ook lokale maatregelen, zoals invoering van een maximumsnelheid van 80 kilometer per uur op een stuk snelweg, verminderen de NO2-concentratie met maar een paar procent. Dat schiet niet op. Ook het RIVM concludeerde dit jaar in zijn Milieubalans dat de maatregelen van het kabinet niet voldoende zijn om de doelstellingen voor 2010 te halen. Van Geel ziet onvoldoende rek in de bestaande mogelijkheden en zet zijn kaarten op de technologie: hij gaat ervan uit dat in 2015 auto's zo schoon zijn dat de normen geen probleem meer zijn. Dat vindt Van den Biggelaar van Natuur en Milieu niet verstandig. Zijn organisatie wil dat de staatssecretaris eerst alles uit de kast haalt om de uitstoot te beperken. Een goed verkeersbeleid met meer aandacht voor korte verplaatsingen (per fiets, bus of rail) in de stedelijke gebieden, aanpak van de scheepvaartemissies naar en in de havens, 100 kilometer per uur in de hele Randstad, 80 km bij de zogeheten hot spots, herinvoering van allerlei accijnzen, een kilometerheffing en druk op de industrie om vaart te maken met de milieutechnologie. Dat wordt geen sinecure. Als het kabinet ook maar suggereert om ergens de maximumsnelheid te verlagen, zijn er meteen een paar parlementariërs die zo'n verlaging elders dubbel willen compenseren. Onder het motto van de strijd tegen de files. Van den Biggelaar: ,,Het parlement is óók verantwoordelijk voor de volksgezondheid. En uit onderzoek van ons blijkt dat veel automobilisten bereid zijn hun snelheid aan te passen. Als je hun maar uitlegt waaróm dat zou moeten. Bovendien is bij een lagere snelheid de doorstroming beter: vermoedelijk worden de reistijden zelfs nog korter ook.'' De politiek moet de bereidheid tonen om actie te ondernemen, vindt hij. Laten zien wat de mogelijkheden zijn. ,,Een roetfilter voor dieselmotoren moet er gewoon snel komen. Zeur nou niet over de kosten. Over de katalysator klaagt nu ook niemand meer. En de staatssecretaris moet zich niet achter het buitenland verschuilen. Frankrijk heeft vanaf 1 januari de roetfilters ingevoerd. Andere landen moeten ook aan die normen voldoen. Nederland moet zich zelfs extra inspannen. We moeten niet denken dat we op milieugebied vooroplopen. Begin jaren negentig was dat wel zo. Nu bungelen we ergens achteraan.'' Lezersreacties Hier kan ik nou pissig van worden. We doen als zoveel, zijn al op zoveel punten WEL het beste jongetje van de klas. Op dit punt dan een keer niet. Wat wil je ook. We liggen in de driekhoek Londen-Parijs-Ruhrgebied. Denk je dat DAT "onze" lucht goed doet? Die richtlijnen kunnen best wat opgeschoven worden... er zijn andere dingen om ons druk over te maken op dit moment. Zoals de groeiende werkloosheid, de groeiende groep mensen die amper rond kan komen, Azie etcetcetcetcetc Ziedaar de prijs voor de toegenomen welvaart. Het zijn niet alleen meer doden door verkeersongevallen, maar ook meer doden door roken om eens iets te noemen. Als alle antirokers nu eens de auto laten staan en de regering het openbaar vervoer flink stimuleert, wordt het nog wel eens wat. Ach... laten ze eens beginnen met het aanpakken van de zware industrie alvorens de automobilist weer als zondebok aan te wijzen. Kan iemand mij vertellen wat de uitstoot van de brandende fakkels van de rafinaderijen in het Botlek gebied voor gevolgen heeft voor het millieu? En de industrie van het Ruhrgebied? De wind waait immers voor meer dan 70% van het jaar richting Nederland. Wellicht dat dit een vertekend beeld geeft over de oorzaak van de luchtvervuiling boven ons land. Ook worden de zware metalen en gifstoffen per rivier vanuit Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland naar ons land gevoerd. Maar staat ook maar iemand hierbij stil? En het feit dat een voertuig met "slechts" een cylinder-inhoud van 1300 CC met kapotte olie-ringen PER MINUUT meer schadelijke stoffen uitstoot dan een Boeing 747 tijden de gehele start? Nee, dit is weer een sterk staaltje "Europeese Politiek" waarvan Nederland als klein pokkelandje de dupe van is. Lang leve het Europese parlement !!! Wie kan de stelling hardmaken dat tig jaar geleden de lucht nog smeriger was en dat nu de auto`s voor de meeste vervuilde lucht zorgen. Dit lijkt me een rare kromme bewering. Wat men zaait, zal men maaien... Wat natuurlijk ook en vooral moet gebeuren is het O.V. nu eens eindelijk serieus ter hand te nemen. Het is natuurlijk idioot dat in Rotterdam weer een heel contingent mensen de auto wordt ingejaagd omdat tram- en buslijnen zijn wegbezuinigd. Iets wat ook aanstaande is als zogenaamde "onrendabele" NS-lijnen uit het net verdwijnen. Een duidelijk resultaat van het privatiseren van Nutsbedrijven. Vroeger achtte de overheid het een plicht om enkele zaken voor haar burgers te garanderen, nu denkt men dat via boekhoudkundige constructies in te kunnen kopen. Dat daarmee het land afhankelijk wordt gemaakt van beurskrabbelaars en mega-investeerders voor wie de publieke zaak per definitie niet interessant is; who cares? "de driehoek Londen-Parijs-Ruhrgebied". Ja, en het havengebied van Rotterdam is natuurlijk het groene hart van die driehoek. Ideetje: misschien kan de staatssecretaris volgens die logica van Botlek een natuurmonument maken! Toch heerlijk als de problemen altijd bij de anderen liggen? Het Nederlandse vingertje werkt nog dapper door! Bij de "milieu"beweging zingen ze sinds het "wetenschappelijk" rapport "O wat zijn wij heden blij" want ze hebben weer een punt waarmee subsidies etc veilig gesteld kunnen worden. Er is "wetenschappelijk" namelijk niks bewezen maar er is een aanname gemaakt dat er 5000 doden per jaar vallen. Dit soort effecten vereist een tientallen jaren durende studie en monitoren van een grote doel en controle groep. Misschien heb ik er overheen gelezen maar nergens staat hoe waar en welke wetenschappelijk goedgekeurde methode gebruikt is om tot deze "resultaten" te komen. Wat mensen toch creatief kunnen zijn in het ontkennen van de verwoestende werking van de automobiliteit. We vallen makkelijker van ons geloof dan kritisch zijn op onze leefstijl. Relatief is de lucht in Nederland lekker schoon. Hier in Azie, waar de bevolkingsdichtheid nog veel hoger en de regelnaveling veel minder is, is de luchtkwaliteit pas echt om te huilen. Wat dat betreft is er in Europa al veel bereikt, met name door de katalysator en de filters in de industrie. Het zou beter zijn geweest de historische progressie explieter te vermelden als inspirator tot vervolgstappen. Helaas komt dit artikel niet tot het kwantificeren van smerig, vuil en vies noch vermeld het wat de normen en huidige waarden voor NOx, SOx, ozon en roet zijn, zodat het een vaag en emotioneel verhaal blijft waarin enkel de onmogelijkheid tot normhandhaving wordt gesteld. Wel, ik kan het voorstellen dat het zo erg wordt met de uitlaatgassen van ons. Wat ik niet kan voorstellen waarom worden de mensen niet vaker hierover aangesproken. Mijn buurman gaat de kleinkinderen met de auto halen. De school ligt 800 meter verder. ???? Beseft hij eigenlijk wat hij werkelijk voor zijn kleinkinderen doet? Nee, hij weet niet eens dat het niet goed is. Hoe komt dat? Mijn vriend gaat iedere dag met de auto naar werk toe. Bedrijf ligt 15 minuutjes verder op als je fietst. Is dat niet erg? Maar hij is een van de managers, en hoe zal het uitzien als "hij" met de fiets komt? Zo, en er is veel meer..... Het valt allemaal wel mee als je de reactie"s mag lezen,natuurlijk is het ridicule auto gebruik een van de grootste boosdoeners, ik daag iedere automobilist uit om een kwartierje achter zijn ronkende uitlaat te gaan staan.het is typische domme rechtse pietpraat. |