Uit De Nellesteiner November 2003.
118 jaar geleden. De mobiliteit als een Procrustesbed*

Midas Dekkers had recent bij Vroege Vogels een treffende opmerking: als je iets goed wil zien moet je voldoende afstand nemen. Dat kan ook in de tijd. Dat laatste wil ik even illustreren met een historisch overzicht. 118 jaar geleden (1885) reed de eerste automobiel. Het is en blijft een prachtige uitvinding: de geboorte van de 'homo sapiens automobilis'. De groei van het wagenpark in Nederland laat de verdere evolutie van deze 'mutatie zien.

1900 200 Super de luxe vervoer was het toen nog met 5.200.000 inwoners
1923 30.000
1960 650.000 Een auto heette nog een luxe wagen. Nederland had 11.556.000 Inwoners
1965 1.500.000
1970 2.750.000
1977 4.000.000
1985 5.000.000
2003 6.500.000 Eind vorige eeuw verwachte men dat dit aantal pas in 2010 bereikt, zou worden. 14 sept. 2003: 16.235.698 inwoners
2020 10.000.000 Het rapport van De Uitweg gaat uit van een stijging met 50%! Dat zijn dus drie miljoen auto's meer.


Onze Nederlandse samenleving zit nu al met een overdosis van dit prachtige vervoermiddel, waarvan de bijwerkingen steeds duidelijker worden.
Een van onze bedenkingen op het rapport van De Uitweg is dat men zich wel zorg maakt over de bereikbaarheid, maar haast geen aandacht besteedt aan het primaire probleem: de doorgaande groei van de auto. Als er meer asfalt gelegd wordt halen we die 10.000.000 exemplaren in 2020. Maar waar moeten die staan en rijden? Een andere bedenking is dat er alleen indirect aandacht werd besteed aan het volgende verschijnsel.
Tijdens de spits - en de bereikbaarheid en de doorstroming is dan het probleem - is de gemiddelde bezetting van een auto minder dan 33%. Dat wil zeggen dat van de 4 auto's er een is met 2 inzittenden ( chauffeur en een passagier) de andere drie met alleen een chauffeur. Het is dus een super de luxe vorm van vervoer. Als het openbaar vervoer ook die bezetting zou hebben was het allang afgeschaft. In 1995 was het percentage carpoolers nog 14 %. In 2002 was dit nog maar 7%.Recent is er een noodwet uitgevaardigd om vluchtstroken om te bouwen tot spitsstroken: de benuttingsvariant. Is het nu zo'n gekke gedachte om de ongebruikte ruimte in de auto tijdens de spits efficiënter te gaan benutten. Volgens de berekeningen zou een bezettingsgraad van 40 % de files oplossen. Als 2 van de 4 auto's een passagier meeneemt zijn we al zover. Het carpoolen is sinds 1995 gezakt van 14% naar 8% in 2002.
De Uitweg noemt als een mogelijkheid om hier iets aan te doen: rekeningrijden. De Raad voor Verkeer en Waterstaat verwacht in een recente studie dat dit 20 % minder spitsverkeer zal opleveren. Dit lijkt ons een betere uitweg. Het schijnt dat het maatschappelijk draagvlak hiervoor groeit.
Als de homo sapiens automobilis op deze manier verder evolueert, dan wordt De Uitweg een ruimere fuik met meer asfalt, maar het blijft een fuik. Volgens mij hadden de plannenmakers van De Uitweg wat beter in de toekomst moeten kijken: 50% = ruim 3.000.000 meer auto's.

* Iemand op het Procrustesbed binden.

Deze uitdrukking stamt uit een oud Grieks verhaal.
'Lang geleden leefde er in Griekenland een man die Procrustes heette. Hij woonde op een bergpas, waar een moeilijke weg overheen voerde. Het gebeurde dikwijls dat reizigers, als het al te laat was geworden om nog verder te gaan, bij hem aanklopten om onderdak. Hij voorzag zijn gasten dan van eten en drinken, en bood hun vervolgens ook een bed aan. Maar hij had maar twee soorten bedden, grote en kleine, en een eigenaardigheid: korte mensen hoorden bij hem op de lange, en lange mensen op de korte bedden. De 'gasten'die genoeg gegeten en gedronken hadden legden zich hier bij neer - ze konden toch niet meer verder -, en plooiden zich op het hun toegedachte bed. Maar Procrustes was een vreemd man. Als de gasten lagen te slapen, bond hij hen vast. Van de lange gasten hakte hij alles af wat er uit stak op het korte bed, en aan de korte gasten trok hij net zo lang tot ze op hun bed pasten, want hij vond dat hij zijn gasten een passend bed moest aanbieden…
(Aan deze praktijken kwam een eind toen de halfgod Theseus langs kwam en Procrustes op zijn eigen bed uitrekte).

Namens de AGG
Leo Hovens



Naar boven     Home